Zostały ukończone prace legislacyjne przez Sejm i Senat. Nowelizacja kodeksu pracy została podpisana 27 stycznia 2023 r. przez Prezydenta RP, a 6 lutego 2023 r. opublikowano ją w Dzienniku Ustaw. 7 kwietnia wchodzą w życie nowe przepisy o pracy zdalnej i okazjonalnej pracy zdalnej (24 dni w roku). Jak te zmiany dotkną pracodawców i pracowników?
Ustawa wprowadzająca na stałe pracę zdalną do Kodeksu pracy została podpisana przez Prezydenta Andrzeja Dudę. Jak mówi mówi minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg:
To ważny krok w kierunku tworzenia nowoczesnego rynku pracy, odpowiadającego na zmieniające się potrzeby zarówno pracodawców, jak i pracowników, również pracowników będących rodzicami.
Czas pandemii niejako wymusił na pracodawcach wprowadzenie pracy zdalnej. Jednocześnie pokazał braki w przepisach regulujących tryb pracy zdalnej i hybrydowej. W ustawie z dnia 1 grudnia 2022 roku o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw znajdują się najważniejsze informacje dotyczące zmian w przepisach. Zgodnie z ustawą definicja pracy zdalnej to: „Praca może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość (praca zdalna)”.
Okres vacatio legis daje 2 miesiące czasu pracodawcom na przygotowanie się do nadchodzących zmian. Jednak należy pamiętać, że 21 lutego weszły przepisy regulujące kontrolę trzeźwości pracowników w trybie pracy zdalnej.
Minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg dodaje:
Przepisy przewidują zarówno pracę zdalną całkowitą, jak i hybrydową, czyli wykonywaną częściowo w domu, a częściowo w firmie, stosownie do potrzeb konkretnego pracownika i pracodawcy. Będzie mogła być uzgodniona i przy zawieraniu umowy o pracę, i później, już w trakcie zatrudnienia. W każdej chwili będzie też można powrócić do tradycyjnej pracy.
Praca zdalna w Kodeksie pracy 2023
Zostały wprowadzone dwa pojęcia – pracy zdalnej oraz pracy hybrydowej. Wchodzą one w zamian telepracy.
Praca zdalna 2023 może być ustalona przy zwieraniu nowej umowy o pracę lub podczas jej trwania.
Zgodnie z art. 67 nowelizacji ustawy praca zdalna może być wykonywana na polecenie pracodawcy:
- w okresie obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz
w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu lub - w okresie, w którym zapewnienie przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w dotychczasowym miejscu pracy pracownika nie jest czasowo możliwe z powodu działania siły wyższej – jeżeli pracownik złoży bezpośrednio przed wydaniem polecenia oświadczenie w postaci papierowej lub elektronicznej, że posiada warunki lokalowe i techniczne do wykonywania pracy zdalnej.
Kto może pracować zdalnie
Zgodnie z art. 67 ustawy pracodawca jest zobligowany do uwzględnienia wniosku pracownika o pracę zdalną w przypadku:
- pracownicy w ciąży
- pracownika-rodzica wychowującego dziecko do ukończenia przez nie 4. roku życia
- pracownika sprawującego opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadającymi orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.
W przypadku, jeżeli ze względu na organizację lub rodzaj pracy, nie jest możliwa praca zdalna, to pracodawca ma 7 dni roboczych od dnia złożenia wniosku przez pracownika o poinformowaniu go o przyczynach odmowy. Może to zrobić w tradycyjny, papierowy sposób lub drogą elektroniczną. Jak mówi Marlena Maląg – minister rodziny, pracy i polityki społecznej:
Pracodawca będzie mógł takiemu pracownikowi odmówić pracy zdalnej tylko jeżeli jej wykonywanie nie będzie możliwe ze względu na rodzaj pracy albo organizację pracy. O przyczynie odmowy pracodawca będzie musiał poinformować pracownika.
Okazjonalna praca zdalna
Zgodnie z nowymi przepisami praca zdalna okazjonalna może być udzielona na wniosek pracownika w wymiarze 24 dni w roku kalendarzowym. Pracodawca będzie mógł odmówić jego uwzględnienia. Zgodnie z Art. 6733 § 1 k.p. Praca zdalna może być wykonywana okazjonalnie, na wniosek pracownika złożony w postaci papierowej lub elektronicznej, w wymiarze nieprzekraczającym 24 dni w roku kalendarzowym.