Dyrektywa CSRD (ang. Corporate Sustainability Reporting Directive) znacząco rozszerza zakres i wymogi dotyczące raportowania niefinansowego, wprowadzając nowe zasady dla tysięcy przedsiębiorstw w Unii Europejskiej. Pierwsze sprawozdania, zgodnie z nowymi zasadami, będą dotyczyć roku obrotowego rozpoczynającego się 1 stycznia 2024 roku lub po tej dacie. Początkowo, do końca 2024 roku, dyrektywą zostanie objętych 150 firm w Polsce i 12 tysięcy firm w całej UE, które już podlegały dyrektywie NFRD (ang. Non-Financial Reporting Directive). Jak będzie wyglądać raportowanie ESG w Polsce?
Od 2025 roku, nowe przepisy i obowiązki raportowe dotyczyć będą znacznie większej grupy – ponad 3500 polskich przedsiębiorstw. Szacuje się, że po pełnym wejściu w życie dyrektywy CSRD, obowiązek raportowania niefinansowego dotyczyć będzie około 50 tysięcy firm w całej Unii Europejskiej. To oznacza znaczące zwiększenie liczby podmiotów zobowiązanych do przejrzystości w zakresie działań
ESG.
Dyrektywa CSRD w Polsce
Publikacja dyrektywy CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) w Dzienniku Urzędowym UE 16 grudnia 2022 r. stała się istotnym krokiem w kierunku zwiększenia przejrzystości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju i stanowi ważny element w realizacji celów Unii Europejskiej dotyczących neutralności klimatycznej do 2050 roku. Dyrektywa CSRD zastępuje dyrektywę dotyczącą ujawniania informacji niefinansowych (NFRD) z 2014 roku, wprowadzając szerszy zakres i bardziej szczegółowe wymogi dotyczące raportowania. Ma na celu wzmocnienie przejrzystości przedsiębiorstw w obszarze zrównoważonego rozwoju, wymagając od nich raportowania na temat wpływu ich działalności na środowisko, społeczeństwo oraz zarządzanie wewnętrzne. Firmy będą musiały dostosować swoje systemy zarządzania i raportowania, aby sprostać nowym wymogom dyrektywy CSRD. Obejmuje to rozwój metod zbierania, analizowania i prezentowania danych ESG. Wprowadzenie dyrektywy CSRD z pewnością zwiększy obciążenia administracyjne i finansowe dla przedsiębiorstw, zwłaszcza dla tych, które do tej pory nie miały obowiązku raportowania informacji niefinansowych lub robiły to w ograniczonym zakresie.
Dyrektywa CSRD w języku angielskim oraz polskiej wersji językowej jest dostępna na stronie
Komisji Europejskiej. Źródło:
Raportowanie niefinansowe – kluczowy element CSR/RBC – Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej – Portal Gov.pl (www.gov.pl) Harmonogram wdrożenia dyrektywy CSRD – implementacja
Dyrektywa CSRD jest krokiem w kierunku zwiększenia przejrzystości i odpowiedzialności korporacyjnej w Europie. Aby umożliwić firmom dostosowanie się do nowych wymogów, wprowadzenie dyrektywy CSRD będzie miało miejsce etapami, zależnie od wielkości i rodzaju działalności przedsiębiorstw.
- Od 1 stycznia 2024 roku – pierwsza grupa, która będzie musiała dostosować się do nowych wymogów, to duże spółki zainteresowania publicznego zatrudniające więcej niż 500 pracowników, które już podlegają dyrektywie NFRD (Non-Financial Reporting Directive). Sprawozdania za rok obrotowy rozpoczynający się od 1 stycznia 2024 roku będą musiały być złożone w 2025 roku.
- Od 1 stycznia 2025 roku – kolejna grupa to duże spółki, które obecnie nie podlegają dyrektywie NFRD, zatrudniające więcej niż 250 pracowników i/lub osiągające 40 mln EUR obrotu i/lub 20 mln EUR sumy bilansowej. Sprawozdania za rok obrotowy rozpoczynający się od 1 stycznia 2025 roku będą musiały być złożone w 2026 roku.
- Od 1 stycznia 2026 roku – małe i średnie firmy notowane na giełdzie oraz pozostałe firmy zostaną włączone do obowiązku raportowania. Sprawozdania za rok obrotowy rozpoczynający się od 1 stycznia 2026 roku będą musiały być złożone w 2027 roku. MŚP będą miały możliwość odroczenia złożenia raportu do 2028 roku.
Praktyczne aspekty wdrażania dyrektywy CSRD
Wdrażanie dyrektywy CSRD wymaga od przedsiębiorstw przemyślanej strategii, która obejmuje zarówno aspekty techniczne, jak i organizacyjne. Kluczowym wyzwaniem jest integracja danych ESG z tradycyjnymi systemami finansowymi i księgowymi, co wymaga nie tylko odpowiednich narzędzi technologicznych, ale również zmiany kultury organizacyjnej i podejścia do raportowania. Pierwszym krokiem dla przedsiębiorstw jest dogłębne zrozumienie nowych wymogów dyrektywy CSRD. To obejmuje nie tylko kryteria kwalifikacji i harmonogram wdrożenia, ale również szczegółowe wymagania dotyczące tego, jakie informacje muszą być raportowane i w jaki sposób. Firmy powinny dokładnie przeanalizować przepisy CSRD oraz dostępne wytyczne i interpretacje, aby zrozumieć, jak najlepiej dostosować swoje praktyki raportowania.
Budowa systemów i kompetencji Kluczowym elementem wdrażania CSRD jest budowa lub dostosowanie istniejących systemów do gromadzenia, analizowania i raportowania danych ESG. To może wymagać inwestycji w nowe technologie, takie jak oprogramowanie do zarządzania danymi ESG, oraz rozwijania kompetencji wewnętrznych, zarówno w dziedzinie księgowości, jak i zrównoważonego rozwoju. Ważne jest również wdrożenie procedur wewnętrznych, które zapewnią ciągłość i spójność danych.
Współpraca z ekspertami Dla wielu firm kluczem do skutecznego wdrożenia wymogów CSRD będzie współpraca z ekspertami zewnętrznymi, takimi jak doradcy ds. zrównoważonego rozwoju, audytorzy zewnętrzni czy specjaliści od raportowania niefinansowego. Takie partnerstwa mogą pomóc w zrozumieniu złożonych aspektów dyrektywy, dostosowaniu procesów raportowania oraz weryfikacji i walidacji zgromadzonych danych. Wprowadzenie dyrektywy CSRD oznacza, że znacznie więcej firm będzie musiało przyjąć bardziej zaawansowane praktyki raportowania ESG, co wymagać będzie od nich nie tylko dokładniejszego śledzenia i analizy swojego wpływu na środowisko i społeczeństwo, ale również rozwijania strategii zarządzania ryzykiem związanym z ESG oraz komunikacji z interesariuszami. Wyzwanie to jest szczególnie istotne dla mniejszych przedsiębiorstw, które mogą nie dysponować jeszcze odpowiednimi zasobami lub wiedzą specjalistyczną w zakresie ESG.
Komunikacja z interesariuszami Skuteczne wdrożenie dyrektywy CSRD wymaga również otwartej komunikacji z interesariuszami, w tym inwestorami, klientami i pracownikami. Firmy powinny być transparentne co do swoich działań w zakresie ESG, wyjaśniając, jak zbierają dane, jakie mają cele zrównoważonego rozwoju i jakie postępy czynią w ich realizacji. To nie tylko buduje zaufanie, ale również może przyczynić się do lepszego zrozumienia wartości działań ESG.
Zwiększona integracja ESG z głównymi procesami biznesowymi
Oczekuje się, że raportowanie ESG stanie się integralną częścią procesów decyzyjnych i strategii biznesowych. To będzie wymagać od firm nie tylko dostarczania danych, ale również wykazywania, w jaki sposób te informacje wpływają na ich działalność i decyzje. W rezultacie, możemy spodziewać się głębszej integracji kwestii ESG z głównymi funkcjami biznesowymi i finansowymi.
Rozwój nowych narzędzi i technologii Dla wsparcia zwiększonych wymogów raportowania i analizy danych ESG, przewiduje się rozwój nowych narzędzi i technologii. Obejmować to będzie zarówno oprogramowanie do zarządzania danymi i raportowania, jak i zaawansowane technologie analizy i oceny wpływu działań na zrównoważony rozwój.
Wzmocnienie roli profesjonalistów księgowych i finansowych Rola księgowych i finansistów będzie ewoluować, aby obejmować nie tylko tradycyjne zadania, ale również zarządzanie i raportowanie informacji ESG. Będą musieli poszerzyć swoje kompetencje o wiedzę z zakresu zrównoważonego rozwoju i standardów raportowania ESG, co otworzy przed nimi nowe możliwości rozwoju zawodowego.
Przyspieszenie transformacji w kierunku zrównoważonego rozwoju Na poziomie makro, dyrektywa CSRD może przyczynić się do przyspieszenia globalnej transformacji w kierunku bardziej zrównoważonego i odpowiedzialnego biznesu. Poprzez ustanowienie wysokich standardów i wymogów, dyrektywa stymuluje firmy do przemyślenia swoich praktyk i strategii w kontekście wpływu na środowisko i społeczeństwo.
Koszty raportowania ESG w Polsce
Wprowadzenie dyrektywy CSRD i związane z nią wymogi raportowania ESG w Polsce stanowią poważne wyzwanie dla polskich przedsiębiorstw. O ile cele dyrektywy, mające na celu zwiększenie transparentności i promowanie zrównoważonego rozwoju, są ważne, o tyle obciążenie kosztowe, szczególnie dla MŚP, wydaje się być znaczące. Dla wielu firm, koszty te mogą przewyższać bezpośrednie korzyści z raportowania ESG, co stawia pod znakiem zapytania zasadność rozszerzania dyrektywy na cały sektor MŚP bez dokładnej analizy potencjalnych konsekwencji. Rozwiązaniem mogłoby być dostosowanie wymogów dyrektywy do możliwości poszczególnych przedsiębiorstw oraz zastosowanie bardziej elastycznych form wsparcia, które pomogłyby firmom w efektywnym wdrażaniu praktyk związanych z zrównoważonym rozwojem, minimalizując przy tym obciążenie finansowe. Raport „Pod ciężarem ESG. Koszty raportowania ESG dla małych i średnich firm w Polsce”, przygotowany przez Damiana Olko na zlecenie Warsaw Enterprise Institute, stanowi istotny wkład w debatę na temat wpływu dyrektywy CSRD na polskie przedsiębiorstwa, zwłaszcza MŚP. Analiza kosztów, które poniosą firmy w wyniku wdrożenia nowych regulacji, jest kluczowa dla zrozumienia pełnego obciążenia, jakie dyrektywa CSRD nałoży na sektor biznesowy w Polsce. Podważenie metodologii stosowanej przez European Financial Reporting Advisory Group (EFRAG) podkreśla potrzebę dokładniejszego i bardziej krytycznego spojrzenia na sposób, w jaki oceniane są wpływy regulacji na małe i średnie przedsiębiorstwa. Bazując na szczegółowych oszacowaniach kosztów, raport oferuje rekomendacje, które mogą pomóc w minimalizowaniu obciążeń dla MŚP, jednocześnie realizując cele zrównoważonego rozwoju.
_____________________
Raportowanie ESG (ang. Environmental, Social & Corporate Governance) to niefinansowe raportowanie dotyczące kwestii środowiskowych, społecznych i ładu korporacyjnego. W kwietniu 2021 r. Komisja Europejska opublikowała projekt dyrektywy dotyczący sprawozdawczości niefinansowej. Nowa dyrektywa wiąże się z koniecznością raportowania nie tylko przez duże spółki giełdowe. 
