Nowelizacja przepisów dotyczących składki zdrowotnej, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, stanowi krok milowy w kierunku uproszczenia systemu obciążeń fiskalnych dla mikroprzedsiębiorców w Polsce. Przewidywane zmiany, w tym obniżenie wysokości składki oraz wyłączenie dochodów ze sprzedaży środków trwałych z podstawy naliczania składki, stanowią istotne udogodnienie dla około 2,5 miliona właścicieli jednoosobowych działalności gospodarczych.
W teorii – prostszy system. W praktyce – realne konsekwencje dla rynku pracy, modelu zatrudnienia i opłacalności samozatrudnienia. Z pewnością nowa regulacja stanowić będzie powiew świeżości dla takich grup zawodowych, jak fryzjerzy, szewcy, właściciele sklepów czy usługodawcy, którzy dotychczas zmagali się z nadmiernymi obciążeniami podatkowymi. Jednak, mimo że zmiany te są niewątpliwie korzystne dla najmniejszych przedsiębiorstw, to rodzą poważne pytania o kondycję systemu ochrony zdrowia i jego przyszłą stabilność.
Spis treści:
Co się zmienia?
Skala podatkowa i podatek liniowy
Przedsiębiorcy rozliczający się według skali podatkowej lub w formie podatku liniowego zapłacą stałą składkę zdrowotną w wysokości 9% liczonych od 75% minimalnego wynagrodzenia. Będzie to dotyczyło tych przedsiębiorców, których miesięczny dochód nie przekroczy 1,5-krotności przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw (z IV kwartału roku poprzedniego, uwzględniając wypłaty z zysku). W przypadku przekroczenia tego progu, od nadwyżki ponad 1,5-krotność przeciętnego wynagrodzenia naliczana będzie dodatkowa składka zdrowotna w wysokości 4,9%.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Przedsiębiorcy, którzy rozliczają się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, również zapłacą stałą składkę zdrowotną w wysokości 9% od 75% minimalnego wynagrodzenia. Tak jak w przypadku dochodu, tutaj obowiązuje limit przychodu – wynoszący 3-krotność przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw (IV kwartał roku poprzedniego, z wypłatami z zysku). Po przekroczeniu tego limitu, od nadwyżki będzie naliczana dodatkowa składka w wysokości 3,5%.
Karta podatkowa
Przedsiębiorcy korzystający z opodatkowania w formie karty podatkowej zapłacą jedną, stałą składkę zdrowotną w wysokości 9% od 75% minimalnego wynagrodzenia. Bez względu na poziom osiąganych przychodów czy dochodów.
Dlaczego to ważne?
Dla firm – to twardy koszt zatrudnienia. A różnice między B2B a etatem tylko się pogłębiają.
W efekcie może nasilić się zjawisko wypychania pracowników na samozatrudnienie, szczególnie w branżach takich jak:
- IT i nowe technologie,
- marketing i media,
- finanse i doradztwo,
- inżynieria i usługi eksperckie.
Nie wszystko na plus
Wraz z uproszczeniem systemu składek znika możliwość odliczenia zapłaconej składki zdrowotnej od podatku. Dla wielu przedsiębiorców to poważna strata – zwłaszcza tych na liniówce, którzy dziś korzystają z tej możliwości. Od 2026 roku przedsiębiorcy nie będą już mogli odliczać składki zdrowotnej od podatku dochodowego. Dotyczy to wszystkich form opodatkowania: podatku liniowego, ryczałtu oraz karty podatkowej. Oznacza to, że nie będzie można pomniejszać podstawy opodatkowania ani zaliczać składki do kosztów uzyskania przychodów.
Zmniejszenie wpływów do NFZ
Chociaż reforma składki zdrowotnej przynosi korzyści przedsiębiorcom, to rodzi poważne zagrożenia dla systemu opieki zdrowotnej. Obniżenie składki zdrowotnej dla mikroprzedsiębiorców spowoduje zmniejszenie dochodów Funduszu Zdrowia. Eksperci szacują, że luka w budżecie NFZ może wynieść nawet 5 miliardów złotych.
Ministerstwo Finansów zapewnia, że brakujące środki w budżecie NFZ zostaną pokryte z budżetu państwa. Kwota około 5 miliardów złotych ma zostać pokryta w całości z państwowego budżetu w 2026 roku. Choć rząd zapewnia, że środki te zostaną wygospodarowane, to brak jednoznacznych gwarancji powoduje, że wiele osób, szczególnie przedstawicieli sektora ochrony zdrowia, wyraża obawy o stabilność finansową systemu.
W ocenie Przemysława Pruszyńskiego z Konfederacji Lewiatan, reforma składki zdrowotnej jest kompromisem, który z pewnością przyniesie korzyści wielu mikroprzedsiębiorcom, jednak nie jest to rozwiązanie idealne. Przedsiębiorcy opodatkowani na zasadach ogólnych, których roczne dochody nie przekraczają 120 tysięcy złotych, będą beneficjentami reformy. Z kolei osoby rozliczające się na ryczałcie z wysokimi przychodami mogą odczuć negatywne skutki nowych przepisów, zwłaszcza w przypadku przychodów przekraczających trzykrotność przeciętnego wynagrodzenia.
Jak się przygotować?
Ustawa została przyjęta przez Sejm i trafiła do Senatu. Wejdzie w życie od 1 stycznia 2026 r.
Już teraz warto:
- Przeanalizować swoją sytuację finansową i dochody.
- Przeliczyć opłacalność różnych form opodatkowania.
- Skonsultować się z doradcą podatkowym lub księgowym.
- Przemyśleć, jak zmiany mogą wpłynąć na politykę kadrową w Twojej firmie.
- Jeśli zatrudniasz specjalistów, to przygotuj się na negocjacje dotyczące formy współpracy.
Reforma składki zdrowotnej w Polsce jest z pewnością krokiem w kierunku uproszczenia systemu obciążeń dla mikroprzedsiębiorców. Umożliwi ona im oszczędności, które mogą zostać przeznaczone na rozwój firm i inwestycje. Jednak nie można zapominać o drugiej stronie medalu – zmniejszenie wpływów do NFZ stwarza ryzyko pogłębienia kryzysu finansowego w ochronie zdrowia. Zatem pytanie, czy nowy system przyniesie długofalowe korzyści wszystkim obywatelom, pozostaje otwarte. Warto śledzić kolejne kroki legislacyjne oraz decyzje dotyczące sposobu finansowania służby zdrowia, aby upewnić się, że zmiany w systemie składki zdrowotnej nie odbędą się kosztem jakości opieki medycznej.
Źródło: Sejm przyjął ustawę zmieniającą podstawę wymiaru składki zdrowotnej dla przedsiębiorców – Ministerstwo Finansów – Portal Gov.pl
Polska Klasyfikacja Działalności (PKD) to system, który porządkuje i kategoryzuje różne rodzaje działalności gospodarczej. Każdy przedsiębiorca musi wybrać odpowiedni kod PKD, który najlepiej opisuje jego firmę. Od 1 stycznia 2025 roku zaczęła obowiązywać nowa klasyfikacja PKD 2025, zastępująca dotychczasową wersję z 2007 roku. Przeczytaj więcej na temat PKD w 2025 roku.
